Retorisch leven | Geert-Jan Procee

Weinig mensen hebben tegenwoordig kennis van de klassieke retorica. Dat is ten onrechte. In de vele eeuwen van ca. 350 v. Chr. tot vandaag heeft de retorica zich ontwikkeld tot een krachtig, robuust, effectief en tóch genuanceerd systeem om succesvol samen te leven. Wij noemen dat ‘retorisch leven’. Waarbij retorica niet gaat over ‘zeker weten’, maar over hoe je het waarschijnlijke aannemelijk kunt maken voor de ander. ‘Aannemelijk’ is hier heel letterlijk, want door het aannemen ontstaat het gedeelde perspectief. Retorisch leven is binnen liforcengine van groot belang voor met name de CPM, maar ook voor de ForceHerders.

Waar binnen de Life Force Engine de CPM / ForceHerder afstand doet van de harde macht van de drang-dwang, bekleedt hij nu zich met de zachte macht van de redenaar. Hij heeft geleerd om retorisch te leven. Een sleutelbegrip daarbij is de overtuiging, oftewel de visie. Dit begrip staat centraal in de klassieke retorica, die als ‘retoriek’ een kwalijke bijsmaak heeft gekregen. Daarom is het goed om eerst uit te leggen wat de kwaliteit van de overtuiging binnen liforcengine behelst.

De ander

‘Retorisch leven’ draait erom dat de kwaliteit van de overtuiging steeds hoger wordt. Te beginnen aan jouw kant, waarbij het gaat om geïnformeerdheid, vrije wil, en vervolgens om vanuit die elementen bewust de positie van een betere overtuiging te kunnen nemen. De hoogste kwaliteit van overtuiging echter, heeft ‘de ander’ nodig. Retorisch leven gaat er uiteindelijk om, de ánder tijdens het ‘goede gesprek’ in staat te stellen genoeg informatie te krijgen om zijn overtuiging te verbeteren en uit zijn onbewuste weerstanden te komen waardoor hij jouw betoog beter kan horen. Dat maakt de weg vrij voor de hoogste kwaliteit van overtuiging, namelijk dat je de ander in staat stelt om in alle autonomie zichzelf te overtuigen. Daar ontstijgt de overtuiging het niveau van de opgedrongen visie en betreedt deze het niveau van het gedeelde perspectief. Dat perspectief is net zozeer van die ander als van jou. En is er ten aanzien van dat perspectief dus ook geen hiërarchie meer.

Overtuiging delen

De overtuiging delen: als retoricus is dat steeds weer de taak die je hebt in het goede gesprek met de ander. Of beter: de helft van je taak. Want andersom geldt hetzelfde. Je leeft niet echt retorisch als jij de informatie die je van de ander terugkrijgt terwijl je je betoog houdt, alleen gebruikt om je betoog kracht bij te zetten. Je moet er ook voor open staan dat je overtuiging kan veranderen naar aanleiding van de informatie die je krijgt. Dan kan het dus zijn dat je een nieuwe overtuiging vormt terwijl je bezig bent jouw visie met de ander te delen. Zodat je samen tot een betere overtuiging komt. Het goede gesprek gaat dus niet over winnen. Uiteindelijk zit de echte meerwaarde van het goede gesprek in de kwaliteit van de gedeelde overtuiging, oftewel het perspectief.

Retorisch leven

De kwaliteit van de overtuiging kent drie aspecten: een hoge kwaliteit is dynamisch (veel levenskrachtige energie), beïnvloedbaar (open en soepel) en actief: je hébt geen overtuiging, je máákt hem elke keer weer. Als die drie aspecten constant gefaciliteerd worden, dan is er een automatische beweging naar een hogere kwaliteit van de overtuiging, dan is er retorisch leven.

Gezamenlijk niveau

Maar ondertussen is er wel een uitdaging binnen de organisatie, namelijk de machtsladder. Als CPM sta je bovenaan die ladder en als ForceHerder sta je hoger dan degene die je begeleiding geeft. Binnen de Life Force Engine weliswaar niet als mens, maar nog wel als rol. Als iemand die vanuit zijn rol hoger op de machtsladder staat, ben je puur vanuit jouw positie al een bedreiging voor de veiligheid van die ander, hoe neutraal jij je ook ten aanzien van de ander opstelt.

Daarom is het een voorwaarde dat jij als CPM of ForceHerder de ander actief binnen het goede gesprek verheft naar een gezamenlijk niveau. Allereerst door retorisch te leven (reason to believe) en vervolgens door bewust de ander mede-auteur te maken van de gezamenlijke overtuiging (seeing is believing). Dan zorg je voor de benodigde veiligheid. Je tanden gaan eruit en je macht wordt zacht. Om tot het niveau van het perspectief te komen, moet je minstens met z’n tweeën zijn en daarbij is die ander nét zo nodig als jijzelf. Dat is de belangrijkste veiligheid die jij – als machtigste – moet geven. Doe je dat niet, dan zal er geen perspectief ontstaan.

Met retorisch leven…

• word je een betere spreker die de juiste woorden combineert met de juiste uitstraling om te inspireren.
• doe je dit op een manier die past bij de boodschap, bij de ander en bij jou.
• leer je om met grote integriteit en diepgang de voor jou op dat moment juiste visie te schetsen.
• overtuig je de ander niet, maar stel je deze in staat om levenskrachtig tot een eigen overtuiging te komen. Waar jullie overtuigingen overeen komen, ontstaat het perspectief.